Op pad met twee adviseurs
In dit verhaal neem ik u mee op pad met de Adviesgroep Koi en vijver. Wij gaan langs bij een vijver waarin de koi zich anders gedragen na de vakantie van de eigenaar. Op basis van dit bezoek wil ik u enkele tips meegeven zodat u zelf met een gerust gevoel op vakantie kunt gaan.
Dit verhaal is bedoeld om met zijn allen te leren van voorgevallen problemen, zodat deze bij anderen kunnen worden voorkomen.
Wij kregen een oproep waarin verteld werd dat bij terugkomst van de vakantie de vissen lusteloos in de vijver lagen en één koi vertoonde wat vreemde plekjes op zijn kop. Aan de hoeveelheid voer die in de voerpot over was, was te zien was dat er heel veel gevoerd was. Of er iemand kon komen kijken wat er nu aan de hand was en wat het beste kon worden gedaan.
Op pad met de Adviesdienst Koi en vijver
Een afspraak is snel gemaakt en op die bewuste dag bellen wij om 16:00 uur aan. Na een korte kennismaking volgt de weg door de woonkamer naar de vijver. Hier treffen wij een smalle, strakke, maar toch gezellige vijver aan in de lengte van de tuin. In de vijver zwemmen enkele goudvissen, een zeelt en 3 koi. “Karel”, een flinke Soragoi, vertoont inderdaad plekken op de kop en rugvin die wij graag van dichtbij willen bekijken. De andere twee koi zijn een Asagi en een Showa. Beide kleiner, maar toch ook zeker 30 cm. Bij deze vissen zijn op het eerste gezicht geen verwondingen zichtbaar.
Gestructureerd zoeken naar de oplossing
Tijdens elk bezoek hanteren wij over het algemeen dezelfde stappen om tot een juist advies te komen. Daarbij bespreken we het probleem nog een keer uitvoerig, waarbij vooral de vijver en de daarin aanwezige vissen worden geobserveerd. Op deze manier krijgen wij een duidelijk beeld van het probleem, waarvoor wij gekomen zijn. Ons eerste idee is dat het teveel aan voer een slechte waterkwaliteit heeft veroorzaakt en dat daarmee de problemen zijn gestart.
TIP 1: Voeren tijdens de vakantie
Indien u op vakantie gaat voor een periode van enkele weken kan het geen kwaad de vissen helemaal niet te voeren. Als u toch wilt door (laten) voeren kunt u een voerautomaat(*) overwegen of afgewogen porties klaarzetten voor de vijver-oppas. Het is ook slim om samen enkele keren te voeren en rond de vijver te lopen in plaats van alleen mondeling over te dragen.
(*) Zet een voerautomaat niet vlak voor de vakantie aan maar zorg ervoor dat deze al een paar weken aan staat en u zeker weet dat het goed werkt.
Dan begint het onderzoek, waarbij alle vragen van een Anamneseformulier (checklist) worden doorlopen. Later wordt dit verwerkt tot een verslag, waarin de vijvereigenaar terug kan lezen wat wij gezien en besproken hebben.
Waterkwaliteit
Als eerste wordt de kwaliteit van het water getest. Ammoniak, nitriet, nitraat, pH en KH. Als er aanleiding toe is kunnen wij ook het zuurstofgehalte meten en controleren of er ijzer in het water zit. Dat laatste is alleen nodig als er bronwater wordt gebruikt bij het verversen van de vijver.
Bij de vijver van vandaag wordt er een verhoogde nitrietwaarde gemeten en het water is vrij troebel door organisch vuil dat zich in de vijver heeft opgehoopt.
Om de waterkwaliteit hoog te houden is het noodzakelijk om in een (koi)vijver wekelijks ± 10% van het water te verversen. Dit zorgt ervoor dat er voldoende KH in de vijver zit, waardoor de pH stabiel zal blijven.
Deze vijver “zat bij het huis” waar de eigenaar begin dit jaar is komen wonen. En ondanks dat er al een boek gelezen was over het houden van koi, was de noodzaak van het verversen niet duidelijk geworden en daardoor nog niet uitgevoerd.
TIP 2: Verversen
Geeft ’s zomers uw (kuip)planten vijverwater en vul de vijver daarna bij met kraanwater. Zo geeft u uw planten een voedingrijker water en ververst u tegelijkertijd een deel van het vijverwater.
Vijverwater wordt wekelijks ververst om opgehoopt (onzichtbaar) vuil af te voeren en de aanwezige KH in de vijver aan te vullen.
TIP 3: Verversen tijdens de vakantie
Gaat u minder dan drie weken weg, dan kunt u misschien volstaan met een verversing van ± 20% voor en na vertrek . Gaat u langer weg, dan zou u met de vijver-oppas kunnen bespreken hoe het verversen in zijn werk gaat.
Filtratie
Daarna wordt het filtersysteem bekeken. In dit geval hebben wij niet te maken met een hi-tech-koivijver. Onder de vlonder zit een ‘Oase Filterclear 6000’ druktrommel. Deze staat onder het waterniveau opgesteld en zorgt daarmee ervoor dat er geen drukverlies is met het rondpompen van water door hoogte verschil.
Geïnteresseerd onderzoeken wij het drukfilter naar de werking en de spoel mogelijkheden. Op basis van gegooglede informatie kunnen wij vrij snel de werking uitleggen en vertellen hoe dit filter wekelijks schoon moet worden gemaakt. Helaas bleek dit al een tijdje niet te zijn gedaan, een klusje dat de volgende dag gelijk zou worden opgepakt.
Opmerking:
Over het algemeen zijn drukfilters niet een eerste keuze als het om een koivijver gaat. Wat in deze filters vaak voorkomt zijn vuilophopingen die weer zorgen voor een verhoogde bacteriedruk. Veel en vaak schoonmaken is dan ook het advies bij deze manier van filteren!
TIP 4: Filteronderhoud tijdens vakantie
Zorg dat de vijver-oppas weet hoe het filter werkt en welk onderhoud er nodig is.
Vissen
Dan wordt het tijd om de vissen van dichtbij te bekijken. Het voor dit bezoek geregelde net en opvangbak zijn qua formaat vrij fors. Maar liever een te groot net dan een te klein net. “Karel de Soragoi” is vrij snel gevangen. De plekjes op zijn kop vallen reuze mee en ook de rugvin is gelukkig alleen geïrriteerd en niet ontstoken of beschadigd. Als we de vis omdraaien en naar de kieuwen kijken blijken deze wat lichter rood te zijn. Het is voor de eigenaar best wel even schrikken als we constateren dat “Karel” een vrouwtje blijkt te zijn.
Er wordt een afstrijkje gemaakt en daarna mag de vis weer terug de vijver in.
TIP 5: Materiaal
Zorg ervoor dat de juiste materialen beschikbaar zijn. Een koinet, koisok en een bak (waar de grootste koi makkelijk in past) behoren tot de standaard uitrusting van een koivijver.
Onder de microscoop onderzoeken wij het afgeschraapte slijm, we constateren de parasiet Trichodina en deze ontdekking verklaard het afwijkende gedrag. De parasiet veroorzaakt veel jeuk, daardoor gaat de vis met zijn lichaam langs stenen en de bodem schuren en krijgt zo de geïrriteerde plekken op zijn huid. Er wordt daarna ook nog een tweede vis gevangen die dezelfde controle ondergaat.
Conclusie
Het plaatje is compleet, nu we alles onderzocht hebben kunnen we een conclusie trekken.
De combinatie van niet verversen van water en de aanwezige vervuiling in de vijver hebben een aanslag gepleegd op de conditie van de koi. Mogelijk dat het teveel aan voer in de vakantie net de spreekwoordige druppel is geweest, waardoor de koi zijn weerstand te laag is geworden en de parasiet kon toeslaan. Het filter moet regelmatiger schoongemaakt worden en de UV-lamp is stuk.
In overleg wordt besloten om eerst te beginnen met het verbeteren van de leefomgeving. Wekelijks verversen van 10%, met de eerste keren 20 tot 30% om veel vuil uit de vijver te spoelen. Het schoonmaken van het filter en het (vervangen en) activeren van de UV lamp wordt als eerste aangepakt. Geeft dit binnen twee weken geen verbetering in het gedrag van de vissen dan zal een behandeling overwogen worden.
TIP 6: Algemeen
Het verzorgen van een koivijver vraagt enige specifieke kennis. Als uw (buurman)vijver-oppas geen ervaring heeft, kan het handig zijn als hij/zij op iemand kan terug vallen die wel deze kennis heeft. Als u geen vrienden of familie heeft die deze kennis wel heeft zou u op facebook kunnen kijken. Daar zijn verschillende koi-groepen actief. Mogelijk kunt u hier iemand vinden die in de regio woont en uw oppas zou kunnen/willen helpen als dat nodig is.
Dit artikel heeft ook in KoiWijzer gestaan en is aangeleverd door de Adviesgroep Koi en vijver.
Tekst & Foto’s: René Grootscholten
