Karperluis (Argulus Folliaceus)

Opvallend aan de karperluis is dat het een schaaldier is, een kreeftachtige, terwijl de naam eigenlijk anders doet vermoeden. De naam is nog een keer misleidend omdat deze parasiet ook op andere vissoorten kan voorkomen.

Grootte karperluis

Doordat ik zelf (naast de koihobby) een fervent hengelaar ben kom ik deze parasieten vaker tegen tijdens het hengelen dan in Koivijvers. Na het vangen van een wilde karper zie ik regelmatig een paar exemplaren kruipen. Het feit dat ik ze zie kruipen betekent dus dat je voor deze parasiet geen microscoop nodig hebt. Ze zijn tussen de 3 en de 12 millimeter groot. Tijdens de groei tot een volwassen exemplaar vervellen ze een aantal keren omdat de schaal niet meegroeit.

De karperluis heeft een gemene angel tussen de ogen, hiermee doorboort hij de huid van de vis, daarna wordt er wat gif ingespoten en bloed opgezogen. Lokale rode plekken van irritatie en ook witte plekken op de huid of vinnen van de Koi kunnen hier een gevolg van zijn. Soms laten er zelfs schubben los, de vis kan vermageren en bloedarmoede krijgen. Tevens zal de Koi proberen van de karperluis af te komen door te schuren. Dit alles kan wondjes tot gevolg hebben met in een later stadium zelfs ontstekingen, infecties of schimmelvorming.

Voortplanting karperluis

Karperluizen zijn eierleggend. Nadat ze gepaard hebben gaat het vrouwtje van de vis af om eieren te leggen, waarna ze sterft. De gele eitjes worden tegen de vijverwand of tussen de planten gelegd. Het kan een maand duren voordat de eitjes, zo’n 300-500 stuks, uitkomen. Dit is temperatuurs-afhankelijk. De larfjes zwemmen eerst vrij rond en pas later zoeken ze een gastheervis. Het duurt twee maanden (zeven vervellingen) voordat de nakomelingen geslachtsrijp zijn.

Besmetting van de Koivijver met karperluis.

Het is heel goed mogelijk dat de karperluis meelift op nieuwe aangekochte vissen. Inspecteer nieuwe vissen daarom heel goed. Haal niet zomaar planten uit de natuur of uit een andere vijver, want ook hier kunnen eitjes in verscholen zitten. Het geven van levend voer ook een risicofactor.

Behandeling 

Omdat karperluizen drie weken zonder gastheer kunnen overleven en de eitjes vaak bestand zijn tegen middeltjes is bestrijding van karperluis vrij lastig. Als Koi één tot twee karperluizen bij zich dragen is er niet direct gevaar. Wel zou ik er voor kiezen om deze handmatig te verwijderen met een pincet. Bij meerdere exemplaren zal een vis ook echt last krijgen van de karperluizen. Het is moeilijk te zeggen wanneer behandelen met een bestrijdingsmiddel een betere optie is dan alleen handmatig verwijderen. Er zijn antiworm-middelen die tevens tegen kreeftachtigen werken zoals de karperluis, maar niet allemaal! Laat je dus goed informeren.
Als je een Koi in een bowl met zout plaatst, zijn ze vrij gemakkelijk handmatig weg te halen.
Andere vissen eten ook karperluizen. Zeker een zonnebaars zal er actief op jagen.

Naam: Karperluis (Argulus Foliaceus)
Soort: kreeftachtige
Vermenigvuldiging: eierleggend
Grootte: 3 mm – 12 mm
Vergroting microscoop: niet nodig, zichtbaar met het oog
Oorzaak van uitbraak: besmetting
Symptomen: Witte en rode vlekken op de huid, afwijkend gedrag zoals vinknijpen, springen, schuren, niet eten, afzonderen, lusteloosheid.

lees ook: Welk verschil tussen de huid- en kieuwworm is van essentieel belang?