Costia: the killer-parasiet
Voor deze parasiet heerst de grootste angst. Of de onderliggende reden hiervan is dat ze moeilijk te vinden zijn of omdat ze zich razendsnel kunnen vermeerderen durf ik niet te zeggen. Misschien is het wel allebei. Beide is immers waar. Het is de moeilijkste parasiet om te vinden, omdat het de kleinste is. Bij een goede microscoop zijn ze zichtbaar vanaf 100x vergroting, maar soms pas vanaf 200x of 400x.
Ze zien er boonvormig uit en hebben twee grote en twee kleine zweepstaarten. Deze zweepstaarten zijn echter zo klein en dun dat je deze niet kunt zien. Bij de meeste microscopen is de hele parasiet maar een klein stipje wat zich beweegt. Ze maken een omklappende beweging.
Costia kan vrij plaatselijk aanwezig zijn, dus zijn er vaak meerdere afstrijkjes nodig om de juiste diagnose te stellen. Ook in de kieuwen kunnen ze zich schuilhouden. Er zijn twee stadia waarin die zich kunnen bevinden: vastzittend en vrijzwemmend. Alleen vrijzwemmend zijn ze te vinden en zelfs dan is het lastig. Tenzij ze met zoveel zijn dat het beeld op de microscoop net het testbeeld lijkt van een oude tv. Zeker bij aanwezigheid van verschillende parasieten, wordt Costia over het hoofd gezien.
* filmpje bekijken full screen op een computerscherm of op de telefoon kan al veel verschil uitmaken, omdat ze zo klein zijn
Oorzaak
Wat de oorzaak is van Costia is lastig te zeggen en dat kan per vijver en Koi verschillen. Slechte waterkwaliteit gecombineerd met een verminderde weerstand kan de oorzaak zijn. Ze willen zich weleens massaal op één zwakke vis concentreren. Een Koi kan een grijzige waas krijgen en wat sloom hangen of op de bodem liggen door een besmetting met Costia.
Dan sta je bij een Koidealer voor het schap bestrijdingsmiddelen. Er zijn ook tegen Costia verscheidene middeltjes. Leg je situatie uit bij de dealer en kies dan voor het beste middel (lees: minst slechte). Formaline (wel of niet gecombineerd malachietgroen) of middelen op basis van kaliumpermanganaat worden veel gebruikt tegen Costia.
Zout
Elk jaar lees ik de discussie op internet over zout toevoegen bij Costia. Volgens de ene bestrijdt het deze killers en volgens de andere houden ze van zout en gaan ze sneller vermenigvuldigen. Totaal tegenstrijdig en allebei deels waar. Costia is niet soort specifiek. Ze komen ook voor op zoutwatervissen: zalmen, kogelvissen, heilbot, octopussen! Ze kunnen dus prima tegen zout. Van 0 g/liter tot 35 g/l (zeewater) is geen probleem. Ze worden smaller van vorm bij een hoge zoutconcentratie. Echter als de zoutconcentratie plotseling enorm verhoogd wordt, is er voor deze eencellige parasiet te weinig tijd om zich aan te passen. Veel zout is ook voor Koi niet zonder risico en zou alleen uitgevoerd dienen te worden op advies van een Koidokter. Onze Koi kunnen namelijk niet tegen plotseling hele hoge concentraties. Ze zijn echter wel iets sterker dan de Costia, mits ze niet te erg verzwakt zijn.
Naam: Costia (Ichtyobodo)
Soort: Protozo, flagellaat (eencellig met zweepstaarten)
Vermenigvuldiging: Celdeling
Grootte: 8-13 micron
Vergroting microscoop: 200x is voldoende (100x met een goede microscoop)
Oorzaak van uitbraak: Slechte waterkwaliteit, zwakke vis met eventueel een wond
Symptomen: afwijkend gedrag zoals vinknijpen, springen, schuren, niet eten, afzonderen, lusteloosheid, grijzige gloed over de Koi van overtollig slijmhuid.
