Het Koi Herpes Virus (KHV); wat is dat nou precies?

KHV of terwijl Cyprinid Herpes Virus-3 (CyHV-3) uitgelegd

Het Koi Herpes Virus (KHV); we hebben er allemaal al wel eens van gehoord. Wat vrijwel iedereen weet is dat je er vooral voor moet zorgen dat je nooit een KHV besmetting in je vijver krijgt. De gevolgen kunnen desastreus zijn. Om een besmetting te voorkomen moeten wel weten wat het virus is en hoe het zich gedraagt.

KHV, oftewel Cyprinid Herpes Virus-3 (CyHV-3), is een DNA virus en behoort tot de Alloherpesviridae familie. Andere virussen in deze familie zijn CyHV-1 en CyHV-2. Het virus CyHV-1 zullen de meeste Koihobbyisten wel kennen omdat het de veroorzaker is van karperpokken. CyHV-2 is een goudvissen-virus. KHV is ongeveer 170-200 nanometer groot. Zowel de gewone karper als de Koi kunnen sterven aan een infectie met KHV. Graskarpers en goudvissen kunnen wel besmet raken met KHV, maar zullen er niet aan sterven.

Het virus dook voor het eerst op in 1998 in Israël, hoewel er aanwijzingen zijn dat het in 1996 al in wilde karpers in het Verenigd Koninkrijk voorkwam. In Israël zorgde het virus voor grote sterfte in de gewone karper en Koi. Een aantal maanden later zorgde het virus in Amerika voor de dood van Koi bij een tiental hobbyisten en handelaren, nadat de Koi terugkwamen van een show. In eerste instantie wist men niet wat de veroorzaker was van de sterfte maar later werd aangetoond dat het ging om een virus. In 2000 verscheen de eerste wetenschappelijke publicatie over KHV (door Hedrick e.a.). Inmiddels is aangetoond dat KHV wereldwijd voorkomt en zijn alleen Zuid-Amerika, Australië en het noordelijk gedeelte van Afrika virus-vrij.

‘KHV veroorzaakt alleen ziekte bij een watertemperatuur van 18-28 graden Celsius’

Virale werking

Een belangrijke eigenschap van KHV is dat het alleen ziekte veroorzaakt in Koi wanneer de watertemperatuur, en dus ook de lichaamstemperatuur van de Koi, tussen de 18 en 28 graden Celsius ligt. Door de metabolische werking van de Koi als organisme kan de lichaamstemperatuur gemiddeld twee graden hoger liggen dan diens omgevingstemperatuur. Buiten deze temperaturen, dus lager dan 18 en hoger dan 28 graden Celsius, is het virus inactief en kan het niet vermenigvuldigen. Omdat het vermenigvuldigen van het Koi Herpes Virus in de Koi zorgt voor ziekte, zal de Koi logischerwijs ook niet ziek worden als het virus inactief is. Wanneer Koi zijn besmet met het Koi Herpes Virus kan de verspreiding van de infectie dus worden tegengegaan door de watertemperatuur te verhogen naar 30 graden Celsius.

Symptomen bij KHV

Als een Koi wordt besmet met KHV kunnen de symptomen al na 2 tot 3 dagen zichtbaar zijn. De Koi verliezen hun eetlust, zijn inactief en kunnen met geknepen vinnen op de bodem gaan liggen. In een latere fase zal de huid zijn aangetast wat resulteert in een toename van de bloedtoevoer naar de huid, waardoor deze rood lijkt, in overproductie van slijm en in vochtblaasjes op de huid. De kieuwen sterven af en produceren ook te veel slijm, waardoor de Koi stikt. In de laatste fase van de ziekte kunnen ingevallen ogen worden waargenomen en zelfs neurologische verschijnselen (gedesoriënteerd en evenwichtsverlies). Veel van deze symptomen zijn niet specifiek en worden ook bij andere ziekten gezien, wat het moeilijk maakt een KHV-besmetting vroeg te ontdekken. De Koi zal door het Koi Herpes Virus zodanig verzwakt zijn dat andere ziekteverwekkers, zoals bacteriën en parasieten, toe kunnen slaan. Bij een KHV besmetting is de kans aanwezig dat de overgrote meerderheid van de getroffen populatie zal sterven. Er zijn Koi die een infectie met KHV overleven en daardoor immuun zijn geworden voor het virus.

Overheating

Op dit moment is er wel een behandeling van KHV mogelijk, namelijk de zogeheten overheating-methode. We stelden al dat het virus inactief is boven 28 graden Celsius. Door de Koi enkele weken boven de 30 graden te houden, inactiveer je met zekerheid het virus. Koi die nog geen symptomen hebben zullen deze, alhoewel besmet, dan ook niet krijgen en Koi die dat wel hebben kunnen hun weerstand opbouwen en opknappen. Al doende kan een deel van de populatie bij een KHV uitbraak na een snelle respons gespaard worden. De Koi kunnen na deze overhitting nog wel drager blijven van het virus. Dit is iets wat we nog niet met zekerheid vast kunnen stellen.

Testen

Het belangrijkste is echter een infectie voorkomen. Kwekers en handelaren spelen hierbij een belangrijke rol. Ze moeten er voor zorgen dat ze geen KHV geïnfecteerde Koi verkopen. Hiertoe kunnen dealers testen laten doen. Door middel van het opsturen van monsters van de kieuwen of door middel van het opofferen van een volledige Koi waarvan de nieren getest worden. Dit is niet verplicht en bovendien kostbaar. daarnaast geeft de uitslag van beide testen geen 100% uitsluitsel en bestaat er de kans op zowel een vals negatief en vals positieve test. Een monster zal alleen positief testen vlak voor, tijdens en vlak na een KHV uitbraak. Alleen wanneer de test positief is en er symptomen aanwezig zijn kun je KHV met zekerheid vaststellen. In de meeste gevallen wordt het ruimen van Koi geadviseerd zodra er positief wordt getest.

Quarantaine protocol

Hobbyisten zelf zouden, net als dealers, een zeker quarantaineprotocol moeten handhaven van circa zes weken op de juiste temperatuur zodat de omstandigheden geschapen worden waarbij een eventueel latente aanwezigheid van het virus de kans krijgt zich te uiten alvorens blootgesteld aan je Koi bestand in de vijver. Belangrijk is dan wel om er een andere Koi (een minder waardevolle) bij te zetten. Wanneer de nieuw aangeschafte Koi namelijk immuun is voor KHV zal deze niet ziek worden. De bijgeplaatste Koi echter wel.

Vaccin

Er wordt hard gewerkt aan een manier om Koi Herpes Virus te bestrijden. Er bestaat een werkzaam vaccin dat in Israël succesvol wordt toegepast. Dit vaccin mag echter niet naar de EU worden geëxporteerd omdat het een zogenaamd levend vaccin betreft, dat aan strenge regelgeving onderhevig is. Het gevaar van mutatie naar een gevaarlijke variant is namelijk aanwezig.

Immuniteit

In kwekerijen waar de karper voor consumptie wordt gekweekt is het een optie te selecteren op vissen die immuun zijn voor KHV, maar voor de Koi niet. Die worden juist geselecteerd op heel andere eigenschappen. Het selecteren van goede ouderdieren is voor het kweken van een Champion Nishikigoi het grootste belang. Deze zullen niet altijd immuun zijn en om dat te testen is natuurlijk geen optie.

NB: Het Koi Herpes Virus is een ingewikkeld pathogeen waarover we nog lang niet alles weten. Dit is een beknopt artikel om de belangrijkste facetten van de ziekte en het bewustzijn begrijpelijk onder de aandacht te brengen.

last update: 29 december 2018