Over de stikstofkringloop is al veel geschreven. Gebruik Google en je hebt maar liefst 6.010.000 resultaten. Als Koi-hobbyisten moeten we de kringloop in ons achterhoofd nemen, maar ook realiseren dat het in onze vijver niet echt een kringloop is.
Stikstof, een belangrijke bouwsteen
Maar liefst 78% van onze lucht bestaat uit stikstofgas. De naam stikstof deed mij altijd het gevoel geven dat je er niks aan hebt. Vaker praat men over zuurstofgas en koolstofdioxide. Echter stikstof is enorm belangrijk voor het leven op aarde. Dit zie je terug in de stikstofkringloop. Deze kringloop, waarbij het stikstofatoom een centrale rol heeft, vindt zowel plaats op het land als in het water. Omdat ik het zo dicht mogelijk bij de Koihobby wil houden, heb ik het alleen over de stikstofkringloop in water.
Waarom is stikstof betrokken in het leven onderwater? Dat is omdat stikstof een bouwsteen is die veel voorkomt in hele grote moleculen zoals eiwitten, DNA, aminozuren. Deze stoffen noemen we organische stoffen.
Geen kringloop
Op naar de stikstofkringloop. Het woord kringloop suggereert dat er geen begin en geen eind is, maar een cirkelbeweging. Normaliter is dat ook zo. In de natuur waar alles in balans is heeft de stikstofkringloop geen begin en geen eind. Echter in onze vijvers is er vaak geen natuurlijk balans. De verhouding vis, plant en water is anders dan in de natuur. Er is daarom wel een begin en een eind. Jouw vijver, jouw biotoop krijgt het hoeveelheid afval wat de Koi maakt eigenlijk niet verwerkt.
Van voer naar ammoniak
We hebben een vis, in ons geval Koi. Deze geven we voer. In de lever ontstaat bij verwerking van vele voedingsstoffen de stof ammoniak, waar een vis zelf niks meer mee kan. Via de kieuwen moet deze stof het lichaam verlaten. Ook via ontlasting verlaat ammoniak het lichaam. Als laatste is er ook een gedeelte van de ontlasting wat eerst op de bodem moet rotten en er dan pas ammoniak ontstaat. Hoe dan ook, het begin is gemaakt.
Filter
Ammoniak is giftig voor vissen, daar moeten we vanaf. In de natuur zetten planten en bacteriën in de modderbodem er samen de schouders onder. In de meeste Koivijvers moeten we ideale omstandigheden creëren in het filter om te zorgen voor een groot leger aan bacteriekolonies. Dit leger moet hetzelfde resultaat gaan boeken. Al het aanwezige ammoniak wordt omgezet in nitriet. Lukt dat niet volledig dan helpt de gehate plant alg ons met de verwerking van ammoniak.
Nitriet
Helaas is ook nitriet giftig voor onze vissen, al hoewel in iets mindere mate ten opzichte van ammoniak. We willen er wel vanaf. Het fijne is dat we dezelfde mankracht hiervoor nodig hebben als hiervoor. Het leger van bacteriekolonies mag nog een keer aan de slag. Dit kost alleen wel iets meer moeite, maar uiteindelijk wordt nitriet omgezet in nitraat. Ook hier kan alg weer een beetje meehelpen.
Nitraat
Het echte giftige is eraf. Nitraat is niet echt giftig. Tenzij het oploopt tot zo hoge waardes, dat vinden Koi ook niet echt prettig en kan wel schadelijk zijn voor groei of kleur. Je moet het dus niet te hoog op laten lopen. Nitraat kun je het makkelijkst van af komen door water te verversen. Verversen doe je niet alleen voor het verlagen van de nitraatwaarde, maar ook om verzuring tegen te gaan. Bij genoeg waterplanten blijft de hoeveelheid nitraat vaak onder controle doordat planten dit opnemen. Water verversen is het einde van onze kunstmatige stikstofkringloop.
Wanneer is deze informatie nou relevant voor een Koi-hobbyist? Moeten we al die waardes ook meten en bepalen om verantwoord Koi te kunnen houden? Ik ben van mening van wel. Zeker als je visbestand dermate uit verhouding is ten opzichte van de natuur, dat ammoniak-waardes en nitriet-waardes kunnen oplopen tot hoogtes die ongezond zijn voor de Koi. Bij vele winkels kun je dit laten doen of je kunt zelf meten. Wil je hier meer over weten dan is een cursus waterkwaliteit aan te raden.
De hele stikstofkringloop kun je hieronder bekijken in onderstaand filmpje.
