Daarom filteren we dus!

Waarom filteren we nu eigenlijk? Deze vraag heb ik eerder in dit blog beantwoord. Na het lezen van de eerder genoemde blog zul je je afvragen wat er nu zal volgen. Nou, ditmaal zal ik een uitleg trachten te geven over wat er nu daadwerkelijk gebeurd met de stikstofkringloop binnen je vijver als je je Koi voert. Want dat is misschien wel interessant: hoeveel ‘vervuil’ je nu eigenlijk als je je vissen voert? Je voert je Koi omdat ze honger hebben en je ze graag de korreltjes van het wateroppervlak (of de bodem) ziet zuigen. Met de achterliggende gedachte dat je je Koi wil laten groeien natuurlijk. Om je Koi te laten groeien spelen verschillende factoren een rol, waarvan één natuurlijk een ‘goede’ waterkwaliteit is. Daarnaast moet het voer natuurlijk uit een bepaalde samenstelling bestaan die voldoet aan de eisen van een Koi. Ik wil nu niet te diep ingaan op het voer, maar meer op wat er nu daadwerkelijk gebeurd wanneer een Koi voedsel opneemt.

In het algemeen geldt voor elke willekeurige vissoort het volgende: voedsel en zuurstof worden opgenomen en gebruikt voor de aanmaak van het skelet, vlees, vet en geslachtsproducten. Daarnaast wordt er energie verkregen voor onderhoud en beweging. Uitgescheiden worden NH3 (ammoniak), NH4+ (ammonium), CO2 en afvalwarmte. In onderstaande afbeelding is dit schematisch weergegeven.

Bovenstaand voorbeeld is natuurlijk een erg simplistische weergave van het verteringsstelsel van een vis. Ietwat gedetailleerder ziet het er bij een karper als volgt uit: de Koi neemt via zijn bek een korrel voer op, deze wordt vermalen door de keeltanden en komt via de slokdarm uit in de ‘maag’ (het is geen echte maag, maar een ‘verdikking’ in de darm welke geen voedsel kan vasthouden, maar wel overeenkomsten vertoond met een menselijke maag), waar de voedselbrij door eiwitverterende enzymen in stukken wordt ‘geknipt’.

Het komt er dus op neer dat 65% van wat we aan onze Koi voeren als afval in de vijver terecht komt!

Vervolgens komt het voer terecht in de middendarm (bij vissen maakt men geen onderscheid tussen de dunne en de dikke darm), welke bij volwassen Koi ongeveer drie- maal zo groot is als de lichaamslengte. In de middendarm worden de verknipte eiwitten als aminozuren geabsorbeerd. Daarnaast worden ook koolhydraten, vetten en voedingsstoffen uit de voedselbrij verteerd. Het lichaam gebruikt de aminozuren voor de samenstelling van nieuwe eiwitten. Deze eiwitten heeft het lichaam onder andere nodig voor opbouw of vernieuwing van organen of (weefsel)structuren, om bepaalde moleculen te transporten (transporteiwitten), om signalen van het ene orgaan naar het andere te sturen (hormonen) en om ziekten te bestrijden (antilichamen). De efficiëntie en mate van vertering van eiwitten is afhankelijk van de temperatuur en kent bij Koi een optimum tussen de 22 °C en de 28 °C. Met andere woorden: een Koi groeit dus het snelste bij 22-28 °C! Na de middendarm komt het einde van het spijsverteringskanaal in zicht, namelijk de endeldarm en anus. Onverteerde of overbodige voederbestanddelen worden hier uitgescheden als ontlasting.

Op meerdere manieren wordt het water vervuild als we onze gevinde vrienden voeren: via voedselverspilling, door uitscheiding via NH4+ (ammonium) en door uitscheiding via ontlasting (o.a. onverteerd voedsel). De belangrijkste uitgescheiden stof waar we als vijveraars rekening mee moeten houden, zijn de moleculen met daarin een stikstofverbinding. Het symbool van stikstof is ‘N’, welke o.a. terug te vinden is in NH4+ (ammonium), NH3 (ammoniak), NO2 (nitriet) en NO3 (nitraat). Van de 100% stikstof die als eiwit in het voer wordt gegeven aan de vis wordt ±10% uitgescheiden als vaste ontlasting, ±55% uitgescheiden als ammonium en 35± opgenomen door de vis zelf. Het komt er dus op neer dat 65% van wat we aan onze Koi voeren als afval in de vijver terecht komt! En dit moet dus gezuiverd worden. Hierover later meer in een vervolg van deze serie.