Van kalveren naar Koi: het wetenschappelijke pad

Koens professionele reis begon in de medische microbiologie. “Ik wilde in een ziekenhuis werken, mensen helpen,” vertelt hij. Maar zijn fascinatie voor parasieten bracht hem op een ander spoor. Hij belandde bij een farmaceutisch bedrijf waar hij ruim twintig jaar werkte aan de ontwikkeling van vaccins voor dieren. Zijn trots: een effectief vaccin tegen Cryptosporidium bij kalveren.

“Dat traject duurde vijftien jaar. Ik ben er bij betrokken geweest vanaf dat het eiwit geïdentificeerd was en heb het gepatenteerd, het vaccin mee helpen ontwikkelen en de marktintroductie begeleid. Het zit in mijn DNA om complexe biologie te willen begrijpen en verbeteren.”

Deze systematische, wetenschappelijk onderbouwde benadering vormt nu de basis voor zijn werk in de Koi-wereld.

De vijver als ecosysteem

Koen benadert de vijver als een levend ecosysteem. “Als je een filter installeert, dan installeer je geen machine, maar een biologische gemeenschap. En die werkt alleen goed als je haar begrijpt.”

Zijn zoektocht begon vanuit verwondering én uit frustratie over gebrekkige verklaringen in de hobby. “Op fora kreeg ik vragen, maar ook veel halve antwoorden. Ik wilde weten hoe het écht zit. Dus ging ik op onderzoek uit. Soms letterlijk, tot aan de universiteit.”

Dat resulteerde in zijn eerste eigen masterclass over filterbiologie — een zes uur durende sessie die zijn naam vestigde onder serieuze hobbyisten die we ook onder vlag van Koi Academy mogen zien verschijnen als het aan Koen ligt.

Die verhalen over vierkante meters aanhechtingsoppervlakte per liter filtermedium… daar krijg ik rode vlekken van

Een verhaal vol vragen, inzichten en nuance

Het interview leest als een ontdekkingsreis langs de verborgen werelden onder water; van bacteriën in filters tot virusbiologie, van pH-invloeden tot hardnekkige hobby-fabels en geeft een goede indruk van wat Koen nu zo bezield;

Over hechtingsoppervlakte in filtermedia

“Die verhalen over vierkante meters aanhechtingsoppervlakte per liter filtermedium… daar krijg ik rode vlekken van,” zegt hij. “Niet omdat die materialen slecht zijn, integendeel, maar omdat het vaak zo’n loze claim is. De echte vraag is: wat gebeurt er biologisch gezien daadwerkelijk in dat volume? Welke bacteriën leven er? Hoe snel stroomt het water? Hoeveel zuurstof is er?”

pH, zuurstof en bacteriedominantie

We hebben het over bacteriestammen, over hoe een pH van 7,2 een compleet andere microflora oplevert dan een pH van 8,0. Over hoe zuurstof de balans verschuift tussen autotrofe en heterotrofe bacteriën, en wat dat betekent voor je vijver. “De meeste hobbyisten hebben geen idee hoeveel invloed parameters als pH en zuurstof hebben op welke bacteriën dominant worden. En dat is cruciaal als je snapt waarom je filter het wel of niet of beter of slechter doet.”

CO₂-uitwazeming in bewegend bed filters

“Dat CO₂-verlies nitrietpieken veroorzaakt? Ik geloofde er niks van en ben het gaan toetsen aan data. Het ligt veel genuanceerder.” Ook het idee dat bewegend bed filters falen door het uitwazemen van CO₂ komt ter sprake. Koen glimlacht: “Die theorie hoor ik vaak, maar ik geloofde er niks van. Dus ben ik het gaan uitzoeken. Niet met meningen, maar met data. Ik heb wetenschappers gesproken, literatuur geanalyseerd, en toen pas viel het op zijn plek. Het ligt genuanceerder dan mensen denken.”

Ziekte als symptoom, niet als oorzaak

Het gesprek verplaatst zich naar ziektebeelden. Koen maakt een belangrijk punt: “Wat mensen vaak zien als ‘de ziekte’ is meestal niet het primaire probleem. Een bacteriële infectie is vaak een gevolg. Slechte waterkwaliteit, stress, een slecht functionerend filter; dat zijn de échte oorzaken. En dáár moet je op sturen.”

KHV-vaccin: kritische blik op genetische stabiliteit

Dan schuift een ander zwaar onderwerp binnen die ik aan móest snijden gezien zijn ervaringen in vaccin ontwikkeling: het Israëlische KHV-vaccin. Koen is voorzichtig. “Als het klopt dat slechts drie baseparen genetisch zijn aangepast, dan is dat wel erg weinig. Virussen zijn slim. Die passen zich aan. En een levend verzwakt virus dat zich kan herpakken… daar moet je voorzichtig mee zijn.”

Deze onderwerpen tonen niet alleen Koens denkkracht, maar ook zijn vermogen om wetenschap toegankelijk te maken. Vele hiervan worden binnenkort samen met hem verder uitgewerkt in verdiepende artikelen op KoiQuestion. Koen was ook het brein achter de app de Koi calculator overigens; nog zo ene voorbeeld waar hij wetenschap toegankelijk probeert te maken voor de hobbyist.

Lees ook: Koi Calculator onder de loep

Educatie als missie

• Filterbiologie bij variabele omstandigheden

• Diagnostische systeemkennis

• Preventieve visgezondheid door waterbeheer

• Toegepaste bacteriologie en virologie