‘Kun je een KHV besmetting behandelen?’, ‘Kun je zelf besmet raken met KHV?’ en ‘Kan mijn kat KHV overbrengen van mijn Koi vijver naar die van de buren?’. Voor veel mensen zijn er echter een heleboel vragen over dit virus. Graag behandel ik deze en alle andere vragen aangaande het Koi Herpes Virus met jullie. We moeten dan wel weten waar we over praten. Want wat is KHV? We beginnen met een verhaal over virussen, want wat zijn dat nu eigenlijk?
De definitie van een virus volgens het woordenboek luidt: ‘een zeer kleine ziekteverwekker’. Dat virussen klein zijn is inderdaad zo. Een virus heeft een diameter van ongeveer 20 tot 300 nanometer. Om even aan te geven hoe klein dat is; een virus van 20 nanometer is 10 miljoen keer kleiner dan een Koi van 20 centimeter
Als vanzelfsprekend kun je deze dus niet met het blote oog zien en ook niet met de microscopen die we gebruiken om een afstrijkje van de Koi te bekijken. Je kunt er wel hele mooie foto’s van maken met een speciale elektronenmicroscoop, die tot 0,1 nanometer kan inzoomen, zodat we toch een idee hebben van hoe ze er uit zien.
‘Virussen hebben deze enzymen niet en kunnen dus niet op eigen kracht vermenigvuldigen. Dus maken ze daarvoor gebruik van de enzymen van een zogeheten gastheer’
Er zijn veel verschillende virussen die allerlei ziekten kunnen veroorzaken. Bekende virussen waar we waarschijnlijk allemaal wel eens mee te maken hebben gehad zijn griepvirussen en verkoudheid virussen. Maar ook een koortslip, de waterpokken en wratten worden veroorzaakt door een virus. Deze virussen zijn relatief onschuldig, maar er zijn ook virussen die voor de mens dodelijk zijn, zoals HIV dat AIDS veroorzaakt en het ebola virus dat inwendige bloedingen veroorzaakt.
Hoewel virussen grote schade kunnen aanbrengen bestaan ze vrijwel alleen maar uit erfelijk materiaal, DNA of RNA, dat omgeven is door een mantel van eiwitten. Samen heet dit het nucleocapside. DNA bestaat uit twee strengen van erfelijk materiaal en RNA maar uit een streng. Virussen die dieren (en dus ook mensen) besmetten hebben vaak nog een zogeheten envelop om het nucleocapside heen. Een enkel virusdeeltje, dus bestaande uit DNA/RNA, een eiwitmantel en soms een envelop, wordt een virion genoemd.
In het DNA zit allerlei informatie opgeslagen die bepaald hoe een virus er uit ziet en hoe het functioneert. Dat geldt ook voor organismen zoals mensen en dieren. Om even een voorbeeld te geven: in ons DNA ligt opgeslagen welke kleur haar en ogen we hebben, maar ook dient het als code voor alle stoffen we nodig hebben om te kunnen bewegen, ons hart te laten kloppen en voor het kunnen genieten van onze Koi. Om er voor te zorgen dat de code wordt gelezen en er uiteindelijk de benodigde stoffen van worden gemaakt, hebben we bepaalde enzymen nodig. Deze enzymen hebben we ook nodig om nieuwe kopieën van ons DNA te maken wanneer er cellen gaan delen. Virussen hebben deze enzymen niet en kunnen dus niet op eigen kracht vermenigvuldigen. Dus maken ze daarvoor gebruik van de enzymen van een zogeheten gastheer. Verschillende virussen kunnen maar gebruik maken van een beperkt aantal soorten gastheren. Dus wanneer we een griepje hebben, kunnen we onze Koi niet besmetten met het griepvirus omdat Koi niet de juiste enzymen hebben om er voor te zorgen dat het virus wordt vermenigvuldigd.
Voor een virus is het dus noodzakelijk om gebruik te maken van een gastheercel om zich te vermenigvuldigen. Voor de gastheercel heeft dit vaak een zodanig effect dat deze sterft nadat de virions zijn vrijgelaten. Dat is ook een van de redenen waarom virussen schadelijk zijn. Het afweersysteem van de gastheer kan voorkomen dat alle cellen worden besmet en de hele gastheer sterft, maar bij sommige virussen lukt dat niet altijd. Zoals bij KHV.
[jbox title=”Virussen begrijpen”]In deze serie legt bioloog Dr. Janine Doorduin koi hobbyisten in heldere taal uit wat een virus is, wat deze doen en welk effect ze op onze Koi hebben. Deze kennis is benodigd om het effect van ziekten zoals het koi herpes virus ( KHV) te kunnen begrijpen. [/jbox]