Om hun vijanden te misleiden hebben vissen allerlei trucjes voor handen. Ze kunnen bijvoorbeeld perfect gecamoufleerd zijn om zo roofvissen, vogels e.d. om de tuin te leiden. Per definitie hebben vissen een donkere rug, zodat ze niet opvallen van boven gezien. Wanneer ze dezelfde kleur aannemen als van de bodem vallen ze nagenoeg niet op! Ook van onderen zijn vissen moeilijk waarneembaar omdat hun buik juist vaak erg licht van kleur is. Waarom is dat vraag je je misschien af? Vanuit het water gezien is de oppervlakte juist heel licht van kleur. Wit dus. Met een licht gekleurde buik ben je dan perfect gecamoufleerd!
Haringachtige vissen weerkaatsen het licht met hun schubben.
Van veel vissen die meer in het open water leven is bekend dat ze proberen om hun belagers in de war te brengen. Daar hebben ze meerdere manieren voor. Neem nu bijvoorbeeld een haring of een vis die daar op lijkt. Vaak vormen ze grote scholen, zodat de rovers die van alle kanten komen niet kunnen kiezen. Safety in numbers noemen we dat..
Ik had al uitgelegd dat zulke vissen van boven donker zijn (voor met name vogels) en licht van onder (bescherming tegen roofvissen en zeezoogdieren als dolfijnen). Maar wat nu al de belagers van de zijkant komen? Daar hebben ze dus ook wat voor! Haringachtige vissen weerkaatsen het licht met hun schubben. Ze zijn dus niet voor niets zilverachtig van kleur. In het meestal heldere open water heb je niets aan andere schutkleuren.
Met die schitterende schubben is trouwens wel iets bijzonders aan de hand. Het licht dat weerkaatst polariseert namelijk niet. Uit onderzoek dat gepubliceerd werd in Nature Photonics1 kwam naar voren dat de schubben van haring meerdere laagjes bevatten. In die laagjes zitten kristallen van bepaalde eiwitten waardoor het invallende licht dus helemaal verstrooid wordt. Als het licht normaal zou weerkaatsten, met een spiegel bijvoorbeeld, polariseert het dus wel. En is het ook makkelijker uit te filteren voor het oog. (Daar hebben wij natuurlijk een zonnebril voor….) Met hun schubben kunnen haringen hun belagers dus ook van de zijkant verblinden en zodoende hen op het verkeerde been zetten. Uit welke hoek het licht ook op de schubben valt, het verstrooit alle kanten op. Helemaal waterdicht is deze strategie natuurlijk niet, want ze worden jaarlijks met de miljoenen alsnog opgegeten….
Stel je voor dat Koi ook zo’n schubbenkleed zouden hebben! Schitterende Koi krijgt dan zou een heel andere betekenis krijgen… Als we kijken naar de bestaande varieteiten komen platinum ogon en ginrin schubben het meest in de buurt van de haringschubben. Maar is toch niet helemaal hetzelfde. Waarschijnlijk kunnen we dat maar beter ook zo houden, anders zou het kijkplezier ons vergaan. Elke keer verblind worden door je eigen vissen lijkt me niet zo’n prettig idee. We moeten maar blij zijn dat de natuurlijke kleur van de Koi meer bruin/brons is. Hiermee zijn ze prima aangepast aan de vaak troebele rivieren en meren waar ze het liefst vertoeven. Bovendien zouden we dan ook niet gebruik kunnen maken van alle pigmenten bij de kweek van alle kleurvariëteiten in de huidige Koi…
Helemaal waterdicht is deze strategie natuurlijk niet, want ze worden jaarlijks met de miljoenen alsnog opgegeten
1 Jordan, T.M., Partridge, J.C., Roberts, N.W. Non-polarizing broadband multilayer reflectors in fish. Nature Photonics (2012) doi:10.1038/nphoton.2012.260
