Nieuwe ontwikkelingen in KHV vaccinatie

Onlangs is er voor het eerst een vaccin tegen KHV op de markt gebracht in Amerika, genaamd CAVOY. Er wordt geclaimd dat 88% van de Koi die gevaccineerd waren met CAVOY een opzettelijke infectie met KHV overleefden, in tegenstelling tot Koi die niet gevaccineerd waren. Dit klinkt erg hoopvol. Een goede reden om weer eens in de wereld van de KHV vaccins te duiken.

Het vaccin CAVOY wordt geproduceerd door het Israëlische bedrijf KoVax Ltd. en wordt in Amerika gedistribueerd door Novartis Animal Health US. Kortgezegd is het ‘Amerikaanse’ vaccin (CAVOY) dus het wellicht bekende ‘Israëlische’ vaccin (KV3). Dit middel werd ontwikkeld door Professor Kotler en is later gepatenteerd door zijn zoon, die ook het bedrijf KoVax oprichtte. Het wordt in Israël al een aantal jaren succesvol gebruikt voor het bestrijden van KHV maar hoe is het vaccin nu eigenlijk ontwikkeld, en hoe werkt het?

In 2003 publiceerde de groep van Professor Kotler het artikel ‘Efficient vaccine against the virus causing a lethal disease in cultured Cyprinus carpio’ (Ronen et al. Vaccine 21, 4677-4684). Hierin werd allereerst beschreven dat karpers (gewone karpers en Koi) natuurlijke resistentie tegen KHV kunnen opbouwen.

Afweerstoffen spelen een belangrijke rol in de afweer tegen ziekten

Dit werd aangetoond door een groep gezonde karpers (groep A) in hetzelfde bassin te huisvesten als zieke karpers, voor een periode van 3-5 dagen bij een watertemperatuur van 22-23 graden, de temperatuur waarbij KHV actief is. Direct na deze korte periode werden de nog steeds gezonde karpers overgezet naar bassins waarin de watertemperatuur 30 graden was, de temperatuur waarbij KHV inactief is, voor een periode van 30 dagen. Vervolgens werden deze gezonde karpers opnieuw in een bassin met zieke karpers geplaatst, voor een periode van 25 dagen. Tegelijkertijd werd er ook een andere groep gezonde karpers (groep B) die nog niet eerder waren blootgesteld aan KHV bij de zieke karpers geplaatst. Van de karpers in groep A die eerder blootgesteld waren aan KHV was na 25 dagen 60% nog in leven, terwijl er van de karpers in groep B die niet eerder waren blootgesteld nog maar 20% in leven was. Dit toont dus aan dat korte (3-5 dagen) blootstelling aan KHV, waarbij de karpers niet ziek worden, kan leiden tot resistentie tegen KHV.

Er werd ook aangetoond dat de karpers die overleefden veel afweerstoffen tegen KHV in het bloed hadden. Afweerstoffen spelen een belangrijke rol in de afweer tegen ziekten omdat ze de ziekteverwekker, in dit geval KHV, kunnen herkennen zodra deze het lichaam binnen komt. Door deze snelle herkenning kan de ziekteverwekker snel worden bestreden, voordat het schade kan aanrichten. Het vormen van afweerstoffen tegen een ziekteverwekker is het algemene idee achter vaccins. De griepprik is hier een goed voorbeeld van. De griepprik bevat inactieve griepvirussen die je niet ziek maken, maar er wel voor zorgen dat je afweerstoffen maakt zodat je beschermt bent tegen de griep.

Het risico om karpers te vaccineren door een korte blootstelling aan KHV dat in principe ziekte (en dus ook sterfte) kan veroorzaken is echter veel te groot. In het tweede deel van het artikel wordt daarom een verzwakte KHV voor vaccinatie beschreven. Tijdens het kweken van KHV in ‘Koi Fin Cells’ (KFC, ofwel de cellen van de vinnen van een Koi) bleek namelijk dat KHV uit de twintigste kweek (KHV-20) veel minder in staat was de cellen te infecteren dan de KHV uit de derde kweek (KHV-3). Datzelfde gold voor karpers. Bij karpers die voor een periode van 25 dagen werden blootgesteld aan KHV-20 (via injectie of via toevoeging aan het water) bleef 80-85% in leven, terwijl dit voor KHV-3 maar 5-20% was.

De uiteindelijke vaccinatie werd getest met KHV uit de zesentwintigste kweek (KHV-26). De karpers werden geïnjecteerd met KHV-26 en na 25 dagen was nog 95-100% in leven. Deze karpers werden vervolgens in een bassin bij zieke karper geplaatst, samen met een groep karpers die niet gevaccineerd waren. Alle gevaccineerde karpers overleefden, terwijl 95% van de niet gevaccineerde karpers overleed. In de gevaccineerde karpers werd een groot aantal afweerstoffen gevonden, waarmee werd bevestigd dat de vaccinatie werkt.

Bij karpers die voor een periode van 25 dagen werden blootgesteld aan KHV-20 bleef 80-85% in leven, terwijl dit voor KHV-3 maar 5-20% was

In een aanvullend artikel (‘Protection of cultured Cyprinus carpio against a lethal viral disease by an attenuated virus vaccine’, Perelberg et al. Vaccine 23, 3396-3403) is beschreven dat de vaccinatie het beste gebeurd door het vaccin toe te voegen aan water waar de karper vervolgens in wordt geplaatst, voor een periode van 45-60 minuten. Daarnaast is het belangrijk dat de watertemperatuur 22-26 graden is, omdat het virus (en dus ook het verzwakte virus in het vaccin) dan actief is. Vaccinatie bij een watertemperatuur van boven de 28 graden bleek niet te werken.

Over het algemeen lijkt de vaccinatie met verzwakt KHV dus te werken. Een risico van het gebruik van verzwakt virus is echter dat het zou kunnen veranderen in een virus dat wel weer karpers in grote mate kan infecteren en ziek maken. Om die reden wordt er voor vaccinatie gebruik gemaakt van een kloon van het virus, die verder is verzwakt doordat het is blootgesteld aan UV licht. De kans op veranderen in een infectieus virus wordt daarom ingeschat zeer klein te zijn.

Het is naar mijn weten ook nog grotendeels onbekend hoe lang gevaccineerde karpers resistent blijven, of karpers herhaaldelijk moeten worden gevaccineerd en waar het vaccin blijft in de vis. Wel is het virus in het vaccin inmiddels van een label voorzien, waardoor het te volgen is en kan worden onderscheiden van natuurlijk KHV.

Het vormen van afweerstoffen tegen een ziekteverwekker is het algemene idee achter vaccins.

Hoewel het vaccin zorgt voor een grote afname van sterfte bij KHV uitbraak is het volgens mij vooral interessant voor grote karper kwekerijen, waar herhaaldelijk vaccineren een optie is en karpers niet worden verhandeld (van locatie wisselen). Voor het gebruik van vaccins in de Koi wereld is het belangrijk om te weten hoe lang een Koi resistent kan blijven. Als herhaaldelijke vaccinatie nodig blijkt te zijn zal dit goed bijgehouden moeten worden wanneer Koi wisselen van eigenaar (kweker, handelaar, hobbyisten).

Naast het vaccin dat hier is beschreven, wordt er ook gewerkt aan andere soorten vaccins. Daar zal ik in volgende blogs op ingaan.