Een vraag die regelmatig opduikt op koifora is hoe vaak de volledige inhoud van de vijver door het filter dient te worden geleid om het systeem leefbaar te houden voor onze vrienden. Met andere woorden: hoe hoog dient de ‘turn over rate’ te zijn? Een interessante vraagstelling, waarop het antwoord niet eenduidig is. Deze is situatie specifiek en zeker ook subjectief te noemen. In welke hoeken zullen we de antwoorden dan moeten zoeken? Is het in rekenmodellen of toch het boeren verstand?
We kennen allemaal de stelregeltjes dat de volledige inhoud van de vijver eens per twee uur door het filter dient te worden gebracht. Een stelregel waarop vele vijvers overigens prima draaien, maar laten we nu eens even wat verder nadenken over dit vraagstuk. In deze blog zal ik mijn mening ventileren en ja, dat is dus inderdaad subjectief op basis van objectieve aspecten zoals hydraulica en massabalansen. Iedereen heeft zo zijn of haar eigen manier om hier invulling aan te geven. Dit artikel heeft dan ook niet als doel te prediken hoe het allemaal wel zou moeten gebeuren, maar is bedoeld om mede hobbyisten erover te laten nadenken en om er met een constructieve insteek over te kunnen discussiëren.
Ontwerpen op een combinatie van factoren
Om de in mijn ogen geschikte’ turn over rate’ te bepalen, kijk ik naar de hoeveelheid totale flow die nodig is om de in het systeem aanwezige bodemdrainbuizen schoon te houden. Daarnaast speelt de visbezetting van de vijver in combinatie met de voedergift een rol. Er dient immers evenveel vuilvracht tijdig naar de filter te worden gebracht als dat wordt geproduceerd binnen een bepaalde tijd. Wordt er meer vuil geproduceerd dan dat in die tijd naar het filter kan worden geleid, zal de waterkwaliteit dalen. Een vijver met vier bodemdrains met 11 koi van 65 centimeter zal dus een lagere ‘turn over rate’ hebben dan dezelfde vijver met 50 koi van 65 centimeter. Mits in beide gevallen per koi dezelfde hoeveelheid koivoeder wordt gegeven van dezelfde kwaliteit. Aangezien de voedergift in het najaar en in de winter lager is kan de flow en dus de ‘turn over rate’ omlaag. Dit doen we gedurende de winter overigens vaak om teveel afkoeling van het vijverwater te voorkomen.
Bepaling op basis van de bodemdrains
Op basis van de vorm en het oppervlak van de vijver bepaal ik hoeveel drains benodigd zijn om de vijverbodem schoon te houden en het vuil zo snel mogelijk richting het filter te laten stromen. Persoonlijk hanteer ik de stelregel (jawel mensen, een stelregel) dat een drain een effectieve straal heeft van 1,5 meter bij een verhang van 1:10. Oftewel de bodem loopt conisch naar de drain af met een verhang van 10 centimeter per strekkende meter. Op basis van het vijveroppervlak bepaal ik het aantal drains. Dit bedraagt 7 m2 per drain. Om een drain lekker te laten werken dient de stroomsnelheid door de drainbuis zo`n 35 cm / seconde te bedragen. Dit komt overeen met een netto flow van ruwweg 10 m3/ uur voor een 110 mm drain.
Laten we aan de hand van een voorbeeldvijver eens een rekensommetje maken. We nemen een vijver van 5 bij 5 meter met
een diepte van 2 meter. Dit is een vijver met een oppervlak van 25 m2 en een inhoud van 50 m3. In principe zou je deze vijver volgens de stelregel van 7 m2 per drain moeten uitrusten met 3,6 oftewel 4 drains. Dit staat gelijk aan een benodigde netto flow van 40 m3/ uur en dus een de ‘turn over rate’ van eenmaal in de 1,25 uur, oftewel om het uur en een kwartier. Want 50 m3 /40 m3 per uur = 1,25 uur.