Welke effect heeft stress op Koi?

Vissen die onder gecontroleerde omstandigheden worden gehouden zoals in de aquacultuur, de sierviskweek, dierentuinen alsook particulier zijn onderhevig aan verschillende factoren die ze in een natuurlijke omgeving niet zouden tegen komen. Zo dienen vissen in de aquacultuur om te gaan met sterk uiteenlopende managementpraktijken zoals verschillen in densiteit, waterkwaliteit, het ontwerp van de tank, de kwaliteit van het voeder, alsook de manipulatie bij het sorteren, de staal name en het transport, stuk voor stuk factoren die potentieel (chronische) stress kunnen induceren.

Het is algemeen aanvaard dat stress en meer bepaald chronische stress, een diepgaande impact heeft op het algemene welzijn en de gezondheid van de vis. Chronische stress en de hierdoor verhoogde concentratie aan stress hormonen, zgn. glucocorticoïden, leidt immers tot een verzwakt immuunsysteem en zodoende een verminderde weerstand tegen ziekte, minder nakomelingen en meer sterfte. In dit kader is de belangstelling van de consument voor het welzijn van vissen het afgelopen decennium aanzienlijk toegenomen.

Hetzelfde geldt voor siervissen zoals bijvoorbeeld Koi karpers die gekweekt worden in gespecialiseerde systemen en courant in dierentuinen alsook thuis gehouden worden. Ook in deze sector en zelfs in de sportvisserij is de publieke opinie steeds vaker begaan met en bekommerd om het welzijn van de vissen. Toch is het zo dat in deze sectoren, vergeleken met de aquacultuur sector, relatief weinig wetenschappelijk onderzoek verricht werd naar de effecten van chronische stress op de gezondheid en het welzijn van vissen gehouden in deze sectoren.

Het effect van chronische stress op de kleur en algemene gezondheid.

Om op een duurzame wijze vissen te houden in kweekinstallaties, dierentuinen en aquaria thuis is het van belang om ziekte te voorkomen. Hierbij is het fundamenteel te erkennen dat ziekte een complexe interactie betreft tussen de gastheer, diens omgeving en (potentiële) pathogenen (Figuur 1). Wetenschappelijk werd reeds aangetoond dat stress een negatief effect heeft op de pigmentatie van vissen, toch het cellulaire mechanisme blijft tot op heden onbekend. In dit kader is de kwantificatie van stress, meer bepaald van chronische stress (Aerts et al., 2015), dan ook van cruciaal belang voor de siervis sector.

 

De interactie tussen gastheer, diens omgeving en (potentiële) pathogenen (aangepast van Snieszko, 1974) toont dat door stress geïnduceerde hogere glucocorticoïd niveaus het risico op ziekte verhogen, waarbij tal van factoren worden beïnvloed zoals weergegeven door de overlappende cirkels. Hierbij worden voor elk van de deelgebieden diverse factoren weergegeven die relevant zijn voor (chronische) stressreductie.

Een waaier aan potentiële stressoren zal altijd aanwezig zijn.

Een waaier aan potentiële stressoren zal altijd aanwezig zijn. In het kader van een duurzame siervis sector is het dan ook van belang om chronische stress te voorkomen alsook de stress response ten gevolge van alledaagse stressoren zo te optimaliseren dat vissen veerkrachtiger worden en zodoende minder vatbaar worden voor kleur verlies alsook ziekte. Kortom, siervissen gehouden in een ‘chronische stress vrije’ omgeving scoren hoog in het kader van certificatie standaarden met betrekking tot het welzijn van vissen.

Referentie

Aerts J, Metz JR, Ampe B, Decostere A, Flik G, De Saeger S (2015) Scales Tell a Story on the Stress History of Fish. PLoS ONE 10(4): e0123411

Voor meer informatie

Onderzoeksgroep Stressfysiologie (StressChron)

Universiteit Gent – Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek

Wetenschapspark 1, 8400 Oostende, België

E-mail: info@stresschron.eu

Website: www.stresschron.eu