Hoe maak ik een huid afstrijkje bij Koi?
Om Koidokter te worden moet je eerst dierenarts worden. Er gaan jaren overheen voordat je deze kennis en kunde bezit. Echter dit betekent niet dat je niks zelf kunt, mochten je Koi iets mankeren. Iets wat vele hobbyisten inmiddels geleerd hebben is het maken van een afstrijkje. Na het maken kun je dit bekijken met een microscoop. Zo kun je snel al een diagnose doen.
Hoe maak je een afstrijkje voor microscopisch onderzoek?
Hobbyisten stellen mij pas vragen net vóórdat en net nádat ze een microscoop gekocht hebben. Net na aanschaf komt het moeilijkste: het maken van een afstrijkje.
De eerste vis strijk je af met knikkende knieën, maar oefening baart kunst. Sportvissers hebben een lichte voorsprong, omdat ze vaker een vis in handen gehad hebben. Toch is een vis onthaken wel makkelijker dan het maken van een afstrijkje. Immers, als het goed is, schep je als sportvisser de vis pas als hij uitgeput is. Onze Koi is niet uitgeput en schrikt misschien wel van het grote net. Stap voor stap leg ik uit hoe ik te werk ga.
De eerste vis strijk je af met knikkende knieën, maar oefening baart kunst.
Er zijn drie verschillende manieren van ‘Koi-vangen” voor het maken van een afstrijkje.
- Koi eerst met een Koinet naar boven halen en dan de Koi met een Koisok verplaatsen naar een bowl (blauwe bak).
- Koi met een Koinet in een -in de vijver drijvende- bowl plaatsen.
- Koi niet scheppen, maar direct in het Koinet afstrijken.
Als je vanuit een bowl werkt, kan de vis geen kant meer op. Je zorgt dat de borstvinnen langs het lichaam van de Koi geplaatst zijn en in één snelle beweging draai je de vis om, oftewel ondersteboven. Dit heeft vele voordelen. De vis blijft rustiger en is zijn oriëntatie kwijt. Twee van de drie plekken waar je een afstrijkje kunt maken zitten aan de onderkant. Deze plekken zijn:
- net achter de kieuw
- bij de borstvinvoor
- de cloaca (anus)
Je kunt ook op de rug of bij de staart een afstrijkje maken, maar op bovenstaande drie plekken is het weefsel het zachtst en de kans dat je hier parasieten vindt is net iets groter. Alle eierleggende parasieten komen vanaf de bodem van de vijver en gaan op zoek naar de Koi. Ze kunnen dan terecht komen op de onderkant van de vis. Bij voorkeur wordt dus onder de laterale lijn een afstrijkje genomen. Bijkomend voordeel is dat bij beschadiging, dit later minder opvalt.
Tevens bekijk je of de onderkant rood en/of geïrriteerd is.
Sommige parasieten gaan op zoek naar nog zachter weefsel en dat is in de kieuw. Vandaar dat ik ook net achter de kieuw strijk. Tevens bekijk je of de onderkant rood en/of geïrriteerd is. Dit duidt erop dat de vis veel op de bodem ligt en leunt.
Manier 1: Met een Koisok de vis eerst in een bowl naast de vijver plaatsen
Voordelen:
- De vis kan geen kant meer op. Het omdraaien mag een aantal keer mislukken zonder dat je vis opnieuw hoeft te vangen
- Je kunt een fijne plek zoeken om te werk te gaan. Denk daarbij aan je eigen houding
Nadelen:
- Je moet een Koisok hebben
- Je wordt erg nat van een waterdoorlatende koisok of je moet zwaar tillen bij een waterdichte Koisok
- De Koi is uit de vijver geweest. Dit is iets stressvoller
Manier 2: Koibowl in de vijver. Koi naar de bowl brengen met een Koinet
Met een Koibowl in de vijver heeft veel overeenkomsten met een Koibowl naast de vijver. Als ik bij iemand anders een afstrijkje maak gebruik ik het liefst deze methode. Zeker moderne vijvers met verhoogde randen is makkelijk om met behulp van een bowl te werken. Is er een brede rand met maaskeien dan moet je te ver reiken om een afstrijkje te nemen en daarom valt deze manier af.
Voordelen:
- Koi hoeft niet uit de vijver
- Geen sok benodigd doordat je de vis vanuit het net direct in de bowl begeleid
Nadelen:
- Niet voor elke vijver toepasbaar.
Manier 3: Afstrijkje maken vanuit de vijver
Deze manier heeft mijn voorkeur. Zeker als de vissen heel groot zijn (60+). Op het filmpje zie je dat ik een afstrijkje maak bij een Mukashi Ogon. Dit is een mannetje, waarvan ik weet dat hij wil gaan springen. Zonder een Koibowl kan hij zich nauwelijks bezeren. Het vergt wel wat oefening om een vis onder controle te houden zonder bowl.
Voordelen:
- Minder stressvol en geen kans op bezeren
Nadelen:
- Vergt wat oefening
Dan het afstrijken. Ik gebruik altijd het objectglaasje zelf. Een plastic koffielepeltje kan ook. Zorg ervoor dat je de glaasjes binnen handbereik hebt, maar dat ze niet in de vijver kunnen vallen! Ik leg ze vaak op een emmer of iets dergelijks. In het gras raak je ze kwijt.
laat het glas niet tegen de schubben in “snijden”
Schraap, als een scheermesje, een stukje slijm van de huid van de Koi af. Je schraapt met de schubben mee en laat het glas niet tegen de schubben in “snijden”. Oftewel van de kop naar achter toe. Het is moeilijk om uit te leggen hoeveel slijm je nodig hebt. De slijmhuid is namelijk niet altijd even dik. Een strijkende beweging van 1 cm geeft meestal genoeg slijm. Duw wel hard genoeg, zodat je niet alleen oppervlakkig slijm hebt, maar ook slijm wat direct op de huid lag. Soms is de slijmlaag ook plakkeriger dan anders. Voordat je het dekglaasje erop legt voeg ik één druppel water toe. Ik probeer een slijmklont, met twee dekglaasjes, een beetje uit elkaar te trekken. Als het te dik op het glas ligt zie je er niks door. Het dekglaasje niet aandrukken. Dan kunnen de parasieten niet meer bewegen en dat maakt het herkennen een stuk lastiger. Het uiteindelijke preparaat moet doorschijnend maar niet doorzichtig zijn.
Het preparaat is bijna klaar voor onder de microscoop. Nog even de onderkant afdrogen. Anders plakt het aan de tafel van de microscoop vast.
Hieronder twee voorbeelden van het bekijken van een afstrijkje onder de microscoop.
Succes met de zoektocht, en maar hopen dat er niks te vinden is!
