Slapend KHV in de immuun cellen van de Koi

Van herpesvirussen die een ziekte veroorzaken bij mensen is het bekend dat deze latent aanwezig kunnen zijn in het lichaam. Dit betekend dat het virus niet actief is, en als het ware slaapt. Een goed voorbeeld van een herpesvirus waarbij dat gebeurd is het Herpes Simplex Virus Type-1 (HSV-1), de veroorzaker van de koortslip.

HSV-1, de veroorzaker van de koortslip, kan in ‘slapende’ toestand in het lichaam aanwezig zijn

De eerste infectie (de primaire infectie) met HSV-1 vind over het algemeen plaats tijdens de jeugd en kan resulteren in een koortslip, maar vaak merk je echter niets van deze eerste infectie. Na de eerste infectie zal HSV-1 via de infectieplaats, meestal de lip of huid vlakbij de lip, naar de zenuw gaan die van het gezicht naar de hersenstam loop (de trigemische zenuw).

In een deel van deze zenuw, genaamd het trigemische ganglion, zal HSV-1 overgaan tot latentie. HSV-1 en kan weer actief worden door verschillende factoren, waaronder stress en UV licht. Wanneer HSV-1 actief wordt, verplaatst het zich weer naar de lip via de zenuw en zal daar een koortslip veroorzaken. Omdat HSV-1 in principe een ongevaarlijk virus is, zal een mens alleen hinder ondervinden van een koortslip maar er verder geen last van hebben (er zijn uitzonderingen, maar dat gaat te ver voor dit artikel).

De koortslip als gevolg van HSV-1 infectie (links) en de trigemische zenuw (rechts) waar HSV-1 latent aanwezig

 

KHV behoort net als HSV-1 tot de orde Herpesvirales, en kan ook latent aanwezig kan zijn in de gastheer, in dit geval de Koi. In 2011 is er door een onderzoeksgroep van de Oregon State University in de Verenigde Staten aangetoond dat KHV latent aanwezig is in witte bloedcellen van gezonde Koi die eerder blootgesteld zijn geweest aan KHV (Eide KE, et al. Investigation of koi herpesvirus latency in koi. J Virol. 2011).

Dus de cyclus van eerste infectie tot latentie en reactivatie kan ook plaatsvinden voor KHV

Wanneer deze Koi werden blootgesteld aan temperatuur stress (verhogen van de temperatuur van 12 naar 23 graden, met 1 graad per dag) werd KHV weer actief en twee van de zes Koi overleefden deze reactivatie niet. Dus de cyclus van eerste infectie tot latentie en reactivatie kan ook plaatsvinden voor KHV. Dat het niet om een blijvende infectie ging maar om reactivatie bleek uit het feit dat voordat de temperatuur werd verhoogd de testen voor actieve infectie negatief bleken.

Grafiek waarin de relatie tussen de veranderingen in watertemperatuur en percentage KHV positieve Koi is weergegeven. De betreffende Koi zijn eerder aan KHV blootgesteld geweest, maar waren gezond voorafgaande aan de verhoging van de watertemperatuur. Aangepast uit Eide KE, et al. J Virol. 2011.

 

In tegenstelling tot HSV-1 in de mens is KHV in de Koi schadelijk en zelfs dodelijk, en dus een reactivatie kan grote gevolgen hebben. Hoewel het voor KHV dus bekend is dat het latent aanwezig kan zijn in Koi is het onbekend hoe KHV de latentie bereikt en hoe het reactiveert.

Er is onderzoek gedaan naar waar KHV zich in de Koi precies bevind als het latent is 

Dit is wel belangrijk is om te weten voor het ontwikkelen van (verbeterde) detectiemethoden en het kunnen controleren van virale uitbraken, omdat er over het algemeen bij Koi getest wordt op actief KHV en niet op latent KHV. De eerder genoemde onderzoeksgroep heeft onlangs aanvullend onderzoek gedaan naar waar KHV zich in de Koi precies bevind als het latent is (Reed A, et al. Identification of B cells as a major site for cyprinid herpesvirus 3 (CyHV-3) latency. J Virol. 2014). De resultaten toonden aan dat KHV latent aanwezig is in B-cellen. B-cellen spelen een belangrijke rol in het specifieke immuunsysteem. Daarnaast werd gevonden dat KHV wat latent is nog wel een aantal genen tot expressie brengt, dus niet volledig ‘slaapt’.

Mogelijke cyclus van KHV. Na een eerste infectie wordt KHV latent en kan gereactiveerd worden. Nieuw KHV kan voor ziekte zorgen in de Koi zelf, maar andere Koi kunnen ook besmet worden.

 

Deze bevinding is interessant, want het kan dus zo zijn dat KHV in meer Koi aanwezig is dan we denken maar dan latent (dus inactief). Bepaalde stresssituaties, bijvoorbeeld temperatuurverhoging, kan dan zorgen voor reactivatie van KHV en een uitbraak. Door onderzoeken zoals hierboven genoemd komen we steeds meer te weten over de eigenschappen van KHV, die we uiteindelijk kunnen gebruiken voor verbeterde ‘diagnose’ en wellicht behandeling.