Al zo’n vijf dagen hebben de inwoners om en nabij de zogenaamde Charta 77 vaart overlast van de geur van dode vis. De Haarlemse vaart kampt met een zuurstoftekort waardoor de vissen niet kunnen overleven. Meestal wordt er spoedig ingegrepen. Het is opmerkelijk dat het in dit geval in Haarlem vijf dagen heeft moeten duren. Een disbalans als deze komt wel vaker voor, maar dan met name in de zomer wanneer de temperatuur er voor zorgt dat het water minder zuurstof kan bevatten.Er zijn dan ook meerdere oorzaken die hieraan ten grondslag kunnen liggen. Meestal is het een optelsom…
Zuurstof komt in het water door middel van ene proces dat diffusie heet en vind plaats wanneer het water in aanraking komt met lucht. Dit kan in de vorm van een luchtschotel zoals op de bodem van menig vijver of filter, maar ook door beweging van het wateroppervlak. Daarnaast zorgt het fotosyntheseproces van waterplanten en algen ook voor zuurstof in het water. Fotosynthese is een proces waarin een plant met behulp van energie uit zonlicht koolstofdioxide en water om zet in glucose met als bijproduct zuurstof.
Het probleem werd enige dagen geleden reeds geconstateerd, maar de gemeente heeft niet gereageerd tot gisteren toen het waterschap de vaart voorzag van vers water en de happende vissen die nog in leven zijn kunnen inmiddels weer adem halen. Dit bestrijdt echter slechts de symptomen en is geen oplossing op de lange termijn. De gemeente zal aanvullende maatregelen moeten nemen om herhaling te voorkomen, maar wat is dan de oorzaak geweest?
Zoals gezegd kan warmer water minder zuurstof bevatten, maar in dit geval was daarvan geen sprake. Het water heeft dus wel de potentie om voldoende zuurstof te bevatten, maar wat is dan de beperkende factor? Nagenoeg alle processen die zich afspelen onder water vergen zuurstof. Het wordt verbruikt door vissen, maar ook vooral door micro-organismen die organisch afval als bladeren en dergelijke afbreken. Wanneer het wateroppervlak begroeit is met leliebladeren en/of kroost zorgt dit er voor dat er minder contact is met de lucht en belemmerd het proces van fotosynthese. Tenslotte kan een lage luchtdruk ook zorgen voor een daling van het zuurstof gehalte en in dit geval zou dat de druppel kunnen zijn geweest die de emmer deed overlopen.
Vissen hebben minstens 6 a 7 mg zuurstof per liter water nodig. Een lager gehalte veroorzaakt stress en verzwakt het immuunsysteem. In gevallen als in Haarlem duikt dit gehalte zelfs onder de 1,5 mg, waardoor een massale vissterfte als deze plaats kan vinden. Door deze vissterfte elimineert de natuur de nodige zuurstofverbruikers en corrigeert zichzelf zou je kunnen zeggen. Toch is het wel prettig als de gemeente het kroos en/ of de zuurstof verslindende sliblaag en de vissen redt van een verstikkende dood.
